logo
CENSUSES

/

Periodicals

/

Zgodovina za vse

Natural History-Mathematical Works of Habsburg, German, and Roman Jesuits at Prince Auersperg's Trust Library of Ljubljana


Co-author(s):Andrej Studen (ur.)
Year:2007
Publisher(s):Zgodovinsko društvo, Celje
Language(s):slovenščina
Type(s) of material:text
Rights:
CC license

This work by Stanislav Južnič is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 International

Files (1)
Name:2007_1_Zgodovina_za_vse.pdf
Size:4.83MB
Format:application/pdf
Open
Download
Description
Count Volf Engelbert Auersperg, once a student of the Graz Jesuits, was also their greatest patron. The article describes the most important works of the Graz Jesuits held by the Volf Engelbert Auersperg library, as well as giving a brief depiction of the works of other Habsburg, Roman and German Jesuits. Fifteen year-old Volf was one of the Carniolans to revert to the Catholic faith, otherwise he would not have been permitted to study at Graz University where he first became acquainted with early modern science, and compiled a considerable personal collection of Graz Jesuit manuscripts and books, of which several are described for the first time in this article. When the German universities lost their standing because of the Thirty Years War, Volf continued his studies in Northern Italy. Here Volf was influenced by Italian and even Venetian culture, the effects of which were significant also at that time in Ljubljana and which tapered off later when German ascendancy prevailed. Volf introduced the opera, music, and the physics innovations of Galileo’s Tuscan and Kircher's Roman Jesuit circles to Ljubljana.
Metadata (12)
  • identifierhttps://hdl.handle.net/11686/2010
    • title
      • Naravoslovno-matematična in glasbena dela jezuitov v Turjaški »knežji « fidejkomisni knjižnici
      • Natural History-Mathematical Works of Habsburg, German, and Roman Jesuits at Prince Auersperg's Trust Library of Ljubljana
      • Naturwissenschaftlich-mathematische und musikalische Werke der Jesuiten in der „fürstlichen“ Fideikommiss-Bibliothek des Geschlechtes Auersperg
    • creator
      • Stanislav Južnič
    • contributor
      • Andrej Studen (ur.)
    • subject
      • Turjaška »knežja« fidejkomisna knjižnica v Ljubljani
      • zgodovina matematike
      • zgodovina fizike
      • zgodovina glasbe
      • jezuiti
      • Prince Auersperg’s Trust Library of Ljubljana
      • History of Mathematics
      • History of Physics
      • History of Music
      • Jesuits
    • description
      • Count Volf Engelbert Auersperg, once a student of the Graz Jesuits, was also their greatest patron. The article describes the most important works of the Graz Jesuits held by the Volf Engelbert Auersperg library, as well as giving a brief depiction of the works of other Habsburg, Roman and German Jesuits. Fifteen year-old Volf was one of the Carniolans to revert to the Catholic faith, otherwise he would not have been permitted to study at Graz University where he first became acquainted with early modern science, and compiled a considerable personal collection of Graz Jesuit manuscripts and books, of which several are described for the first time in this article. When the German universities lost their standing because of the Thirty Years War, Volf continued his studies in Northern Italy. Here Volf was influenced by Italian and even Venetian culture, the effects of which were significant also at that time in Ljubljana and which tapered off later when German ascendancy prevailed. Volf introduced the opera, music, and the physics innovations of Galileo’s Tuscan and Kircher's Roman Jesuit circles to Ljubljana.
      • Opisujemo poglavitna dela graških jezuitov v knjižnici njihovega najpomembnejšega ljubljanskega prijatelja in nekdanjega študenta, deželnega glavarja grofa Volfa Engelberta Turjaškega. Ob njih omenjamo še dela drugih habsburških jezuitov, pa tudi dela najvidnejših rimskih in nemških jezuitov. Petnajstletni Volf se je med zadnjimi Kranjci vrnil v katoliški vero tudi zato, ker sicer ne bi smel študirati na univerzi v Gradcu. Med graškim študijem je prišel v stik s sodobno znanostjo in za svojo knjižnico nabavil številna dela graških jezuitov. Nekatere rokopise iz Volfove knjižnice prvič predstavljamo javnosti. Volf je svoja študijska leta nadaljeval v Severni Italiji, saj so zavoljo tridesetletne vojne nemške univerze izgubile prestiž. Tako se je navzel predvsem italijanskih ali celo beneških vplivov, ki so bili značilni za Ljubljano dotlej, manj pa pozneje. Volf je v Ljubljano vpeljal italijansko operne, glasbene in fizikalne novosti Galilejevega toskanskega in Kircherjevega jezuitskega rimskega kroga.
      • Der Beitrag beschreibt die wichtigsten Werke der Grazer Jesuiten in der Bibliothek ihres bedeutendsten Laibacher Freundes und ehemaligen Studenten, des Landeshauptmannes Graf Wolf Engelbert Auersperg. Außerdem werden Werke anderer habsburgischer Jesuiten sowie Werke der namhaftesten römischen und deutschen Jesuiten vorgestellt. Der fünfzehnjährige Wolf kehrte als einer der letzten Krainer unter anderem deshalb zum katholischen Glauben zurück, da er sonst nicht an der Universität in Graz studieren hätte können. Während des Studiums in Graz kam er in Kontakt mit der zeitgenössischen Wissenschaft und erwarb zahlreiche Werke der Grazer Jesuiten für seine Bibliothek. Einige Handschriften aus Wolfs Bibliothek werden im Beitrag erstmals der Öffentlichkeit vorgestellt. Wolf setzte seine Studienjahre in Norditalien fort, da aufgrund des Dreißigjährigen Krieges die deutschen Universitäten an Prestige verloren hatten. Daher nahm er vor allem italienische und venezianische Einflüsse auf, die bis dahin für Ljubljana charakteristisch waren (nicht so sehr in der Folgezeit). Wolf brachte italienische Neuerungen in den Bereichen der Oper, der Musik und der Physik aus dem toskanischen Zirkel von Galileo und dem jesuitischen römischen Zirkel von Kircher nach Ljubljana.
    • publisher
      • Zgodovinsko društvo
    • date
      • 2007
    • type
      • besedilo
    • language
      • Slovenščina
    • isPartOf
    • rights
      • license: ccByNcNd
    Seznam literature v delu (89)
    StranAvtorNaslovVirKrajZaložbaLeto
    6Preinfalk, MihaAuerspergi: po sledeh mogočnega turaLjubljanaZRC SAZU2005
    6Lukács, LadislausCatalogi personarum et officiorum Provinciae Austriae S. I. II (1601-1640)RomaeInstitutum Historicum1982
    30Andritsch, JohannDie Matrikel der Universitdt Graz: Band 6/2 (1630-1662)Graz1977
    30Auersperg Wolffgang, EngelbertOrbis lusus, pars prima; seu Lususgeographicus. Defensus... ab illustrissimo ... comite Wolffgango Engelberto ab Auersperg in alma universitate graecensi, praeside R. P. Matthia Kirchoffer. Typis F. WidmanstadiiGraecii
    30Barozzi, Francesco ; August vojvoda, Braunschweig-LüneburgDas Schach, oder König SpielSexenniumLipsiae
    30Bartoli, DanielloDell' historia della Compagnia di Gesu: L'Asia... parte primaRoma
    30Daniello, BartoliLa povereta contentaBabaVenetia
    30Bartoli, DanielloDe la Geographia transformata al morale parte prima (Geographia Politico-Moralis)Egidio GheziRoma
    30Bartoli, DanielloVuomo alpunto cioe l'huomo in punto da morte considerato dal padre Danielo Bartoli dalla Compagnia di GesuNicolo PezzanaVenetia
    30Bartoli, DanielloLa tensione e la pressione dis-putanti qual di loro sostenga Vargentovivo necannellidopofattone il Vuoto. Discorsodel P. Daniello Bartoli della compagnia di GesuGioseffo LonghiBologna
    30Benvenuto, E.L'instituzione di una nuova scienza: de resistenzia solidorum: Tribute to Galileo in PadovaTrieste1992
    30Bircher, MartinThe "splendid library" of the Counts of Auersperg in Ljubljana. The German Book 1450-1750British LibraryLondon1995
    30Boas Hall, MarieHenry Oldenburg: Shaping the Royal SocietyOxfordUniversity Press2002
    30Craig, MartinWith Aristotelians Like These, Who Needs Anti-Aristotelians? Corpuscular Matter Theory in Niccolo Cabeo's Meteorology. Early Science and Medicine2006
    30Cruxilla Janez, KrstnikPlacita Philosophia ...de ente Logico cognoscibili qua sub auspicis se-renissimi Caroli Josephi Archeducis Austriae Magnorum caesarum fratris, filii Nepotis, publicae disputationi proponit Georgis Siegfridus S.D.I. Comes a DietrichsteinGraeciiWidmanstand
    30Cruxilla Janez, KrstnikCruxilla, joanne Baptis-tae Soc. Jesu & Georg Sigfridus Comes Dietrichstein Gracensis AA. LL. Et Philosophiae Baccalaureus nec non Academicae Juventutis Parthenius Princeps praes. Joanne Baptist. Cruxillae e Societatis Jesu...GraeciiWidmanstand
    30Dadić, ŽarkoPovijest egzaktnih znanosti u HrvataZagrebSNL1982
    30Dolinar, France-MartinDas Jesuitenkolleg in Laibach und die Residenz Pleterje 1597-1704, Dissertatio ad Doctoratum in Facultate His-toriae Ecclesiasticae Pontificiae Universitatis GregorianaeLjubljanaTiskarna Ljubljana1976
    30Dular, AnjaValvasorjeva knjižica. Theatrum vitae et mortis humanaeLjubljanaNarodni muzej2002
    30Galilei, MichelangeloI primo libro d'intavolatura di liuto Nel'quale si contegono varie sonate: come, toccate, gagliarde, correnti, volte, passemezzi, & salterelli, nouvamente composto e dato in luceMonaco de Baviera
    30Gorman Michael, JohnJesuit Explorations of the Torricellian Space: Carp-Bladders and Sulphurous FumesMEFRIM1994
    30Gumppenberg ; WilhelmIdea Atlas Mariani de Imaginibus miraculosis B. V. MariaeTridentiCarol Zanotti
    31Grzebien, LudwikKochanski and the JesuitsVaršavaOrganom1978
    31Höfler, JanezGlasbena umetnost pozne renesanse in baroka na SlovenskemLjubljanaPartizanska knjiga1978
    31Kircher, AthanasiusMagnes sive de Arte Magnetica libri tres Authore P. Athanasio Kirchero... (Artis Magnetica)RomaeLudovic Grignan
    31Kircher, AthanasiusAthanasii Kircheri Fuldensis Bvchonii e Soc.IESU Presbyteri Olim in Herbipolensi, & Avenionensi Societatis IESU Gymnasiis Orientalium Unguarum, et Math-esos, nune huius in Romano Collegio Profes-soris Ordinarii Ars Magna Lucis et UmbraeRomae
    31Kircher, AthanasiusMusurgia universalis, sive Ars magna consoni et dissoni in X. libros digesta. Qua Universa Sonorum doctrina, et Philos-ophia, Musicae que tam theoreticae, quam practicae scientia, summa varietate traditur; admirandae Consoni, et Dissoni in mundo, adebque Romae
    31Kircher, AthanasiusItinerarium Extaticum quo mundi opificium id est Coelestis expansi, siderumque tam errantium, quam fixorum natura, vires, proiprietates, singulorumque compositio & struetura, ab infimo telluris globo usque ad ultima Mundi confinia, per fieti raptus integuRomaeVitalis Mascardi
    31Kircher, AthanasiusOedipus Aegyptiacus. Oedipus Aegyptiacus Tomi secundi Pars altera...RomaeVitalis Masscardi
    31Kircher, AthanasiusIter Extaticum II. Qui et Mundi Subterranei Prodromus dicitur. Quo Geocosmi opificium sive Terrestris Globi Struetura... In III. Dialogos distinetum (Struetura globis terrestris)RomaeMascardi
    31Kircher, AthanasiusAthanasii Kircheri e Soc. Jesu Scrutinum Physico-Medicum Contagiosae Louis, quae Pestis dictur. Quo Origo, causae, signa, prognostica Pestiš, nec non insolentes malignatis Naturae effectus, qui statis temn-poribus, caelestium influxuum virtute et ef-ficacRomaeTypis Mascardi
    31Kircher, AthanasiusAthanasii Kircheri Soc. lesu Diatribe. De prodigiosis Crucibus, quae tam supra vestes hominum, quam res alias non pridem post ultimum uncendium Vesuvij Motiš Neapoli comparuerunt.RomaeVitali Mascardi
    31Kircher, AthanasiusAthanasii Kircheri e Soc Jesu, China monumentis: qua saeris qua profanis, nec non variia naturae & artis speetacularis, aliarumque rerum memorabilium argumen-tis illustrata, auspiciis Leopoldi Primi Roman. ImperAmstelodamiJoann Jansson (lanszon) a Waesberge & Elizeum Weyerstraet
    31Kircher, AthanasiusAthanasii Kircheri e Soc Jesu Poljgraphia nova et universalis, ex combinatoria arte deteeta. Qua Quiuis etiam Linguarum quantumvis imperitus triplici methodo, Prima, Vera et reali sine ulla latentis Arcani suspicione, manifeseRomaeVaresij
    32Kircher, AthanasiusAthanasii Kircheri, e Soc Jesu Ars Magna sciendi seu combinatorica, in XII Libros Digesta, qua nova et universali Metho-do Per Artificiosum Combinationum contex-tum de omni re proposita plurimis et prope infinitis rationibus disputari, omniumque summariaaAmstelodami
    32Kircher, AthanasiusLatium, idestnova etparallela Latii tum veteris tum novi descriptio: Qua quaecunque vel natura, vel veterum Romanorum ingenium admiranda effecit, geographico-historico-physico ratiocinio, juxta rerum gestarum, temporumque seriem, juxta rerum gestarum, temAmstelodami
    32Kircher, AthanasiusAth. Kircheri Epistola responsoria ad Quir. Kuhlmani Epistolam de Arte magna sciendiLugduniBatavorum
    32Kirchoffen ; Franciscus Matthias, KirchofferL'Aritmetica macherata com 18. centurie di problemi novissimi, matematici, politici, ecu-riosi, insieme coll'idea deli'arte d'approfittarsi nel caminar per ilmondoVenetiaGiacomo Hertz
    32Krones, FranzDie Geschichte der Karl Franzes Universität in Graz 1585-1885Verlag Karl Franzes UniversitätGraz
    33Kuznecov Boris, GrigorjevičGalileo GalileiMoskvaNauka1964
    32Lukacs Ladislaus, S. J.Catalogi personarum et officiorum Provinciae Austriae S. I. I (1551-1600)RomaeInstitutum Historicum S. L1978
    32Lukács Ladislaus, S. J.Catalogi personarum et officiorum Provinciae Austriae S. I. II (1601-1640)RomaeInstitutum Historicum S. L1982
    32Lukács Ladislaus, S. J.Catalogus generalis seu Nomenclator biographicus personarum Provinciae Austriae Societatis Jesu (1555-1773), I.RomaeInstitutum Historicum S. L1987
    32Lukács Ladislaus, S. J.Catalogus generalis seu Nomenclator biographicus personarum Provinciae Austriae Societatis Jesu (1555-1773), II-III.RomaeInstitutum Historicum1988
    32Maranini, AnnaLa bibliotheca di un erudito: Francesco Pifferi da SienaBoletin de la Real Academia de Buenas Letras di Barcelona2047
    32Magini, AntonSuplementum Ephemerides, ac Tabularum Secundorum Mobilium...VenetiisDamian Zenar
    32Magini, AntonEphemerides Coelestum Motuum...VenetiisDamian Zenar
    32Mayr Joannis, BaptistaeCatalogus Librorum qui Nundinis Labacensibus Autumnalibus in Officina Libraria Joannis Baptistae Mayr, Venales prostant. Anno M.DC.LXXXVII (sicl)LjubljanaMayr
    32Mayrhauser, FranciscusCometa anni M.DC.LXI, Poitquam lucere defijt, in lucem elucubratus iterum, ac Reverendissimo, et Ampliffimo Proefuli Domino, Domino Christophoro Celeberrim... Oblatus d Cliente Fr. Francisco Mayrhauser...Provincie CarinthieGeorgy Kramer
    33Mecensejfy, GreteIm Dienste dreier Habsburger: Leben und Werken desjohann Weikhard Auersperg (1618-1677)Archiv für österreichische Geschichte1938
    33Rudolf, MoleK zgodovini knežjega dvorcaKronika1937
    33Pifferi, FrancescoSfera di Gio: Sacro Bosco tradotta, e dichiarata da don Francesco PifferiSienaSaluestro Marchetti
    33Poggendorff Johann, ChristianBiographisch-Literarisches Hadworterbuch zur Geschichte der exacten Wissenschaften von J. C. Poggendorff, I-II.AmsterdamPonatis: B. M. Israel N. V.1965
    33Poppi, AntoininoLa scientificita del discorso teologo della scuola Padovana del seicenti: La presenza dell'Aristotelismo padovano nella filosofia della prima modernita (ur. Piaia, Gregorio)Roma-PadovaAntenore2002
    33Prelovšek, DamjanLjubljanska arhitektura 18. stoletjaKronikaLjubljana1984
    33Radics Peter, vonDie Fürst Carlos Auerspergsche Hausbibliothek in Laibacher Furstenhofe: Wiener Zeitung (priloga) Beilage zur k. Os-terreichische Wochenschriftfiir Wissenschaft, Kunst, und bffentlisches LebenWienHerolds Sohn
    33Radics Peter, vonDenner. Der verirrte Soldat; oder: Des Glticks Probirstein: Ein deutsches Drama des XVIIAgram
    33Radics Peter, vonFrau Musica in KrainLjubljana
    33Radics Peter, vonDer Erste Fürst Aursperg als Student in Bologna (1633)Bilder Oesterreichischer Vergangenheit und GegenwartLeipzig
    33Radics Peter, vonDie Entwicklung des deutschen Bühnenwesens in LaibachLjubljana1912
    33Reisp, BrankoJanez Vajkard ValvasorLjubljanaMladinska knjiga1983
    33Gaspar, SchottP. Gasparis Schotti Mechanica hydraulico-pneumatica qua praererqudm quod aquei elementa natura, proprietas, vis motrix, atque occultis cum aere conflictus, a primis, fundamentis demonstraturFrancoforti ad Moenum
    33Schott, GasparP. Gasparis Schotti e Societate Jesu Schola steganographica: in classes octo distribute...NurembergJohann Andrea Endter: ponatis
    33Schott, GasparPhysica curiosaHerbipoliEndter
    34Gaspar, SchottMagia universalis naturae et artis. Optica Acustica I-II; III-IV.HerbioliHertz
    34Schott, Gaspar ; Kircher, AthanasiusPantometrum Kircheriana hoc es instrumentum geometricum novumHerbipoliHertz
    34Schott, GasparMagia universalis naturae et artis: Optica Acustica I-II; III-IVBambergaeJoh. Martin Schönwetter
    34Schott, KasparCursus mathematicus, sive absoluta omnium mathematicarumFrancofortiCholin
    34Schott, GasparTechnica curiosa, sive mirabilia artis libris XII. Comprehensa; quibus varia experimenta, variaque technasmata pnev-matica, hydraulica, hydrotechnica, graphica, cyclometrica, chronometrica, automatica, cabalistica aliaque artis arcane ac miracula, rara etHerbipoliHertz
    34Sienell, StefanDie geheime Konferenz unter Kaiser Leopold I. Personelle Strukturen und Methoden zur politischen Entscheidungfindung am Wiener HoffFrankfurt am MainPeter Lang2001
    34Seifert, HerbertDie Operam WienerKaiserhofim 17. Jahrhundert. Wiener Veroffentlichungen zur Musikwissenschaft. Zv. 25.TutziungHans Schmeider1985
    34Seifert, HerbertDer Sigprangende Hochzeit-Gott. Hochzeitsfeste am Wiener Hofder Habsburger und ihre Allegorik 1622-1699WienMusikwissenschaftlicher Verein1988
    34Seifert, HerbertAkademien am Wiener Kaiserhof der Barockzeit. Akademie und Musik. Festschrift für Werner Braun zum 65. GeburtstagSaarbrücken1993
    34Smole, MajdaGraščine na nekdanjem KranjskemLjubljanaDZS1982
    34Sommervogel Carlos, S. J.Bibliotheque de la Compagnie de Jesus, Premiere partie: Bibliographie par les Peres Augustin et Aloys de Backer, Nouvelle Edition par Carlos Sommervogel, S.J. Strasbourgeois, publiee par la province de Belgique, Tome I-LX.Bruxelles-Paris
    34Strada, FamianoProclusionis Accademiam. I.RomaeMascard
    34Strada, FamianoFamiani Stradae Romani e Soci-etate Jesu de Bello BelgicoJacob Marc
    34Šerbelj, FerdinandPortret Volfa Engelberta grofa Auersperga mlajšega (*1641; 11709) in njegove žene Katarine Elizabete rojene pl. Trilleck: almanach in slikarstvo druge polovice 17. stoletja na KranjskemLjubljanaZRC SAZU2005
    34Škerlj, StankoItalijanske predstave v Ljubljani od XVII. do XIX. stoletja: Kronika slovenskih mest1934
    34Umek, EmaErbergi in Dolski arhiv. 1 -2.LjubljanaARS1991
    34Vanino, MiroslavIsusovci i hrvatski narod, I. Rad u XVI stolječuZagrebFilozofsko-teološki institut družbe Isusove1969
    34Verhulst, Sabine»L 'inegnator di scienze« dans le trattato dello stile e del dialogo de Sforza PallavicinoArchives Internationales d'Histoire des Sciences2005
    35Weigel, ErhardSpeculum Uranicum aquilae romanae sacrum, das ist. Himels Spiegel darinnen ausser denen ordendichen, auch die ungewöhnlichen Ersdcheinungen des Himmels...Franckfurt/Jena
    35Weigl, IgorLjubljanska palača knezov AuerspergovKronika2006
    35Weigle, FritzDie deutschen Doktorpromotionen in Siena von 1485-1804Quellen und Forschungen aus itallienischen Archiven und Bibliotheken1944
    35Weigle, FritzDie Matrikel der deutschen Nation in Siena (1573-1738). 1-2.Tübingen1962
    35Weikhmann, ChristophNewerfundenes grosses Königs-Spiel: Welches sich zwar mit dem Sinnreichen und jederzeit hoch beruhmten Schach=Spiel in etwas vergleichet jedoch aber von demsel-bigen hierinnen mercetlichen underschieden wird dasz desselbige nicht ner allein selbse under wUlmBalthasar Kühnen
    35Žargi, MatijaAuerspergov knežji dvorec v Ljubljani (Lozar Štamcar, Maja; Žvanut, Maja. (ur.)). Theatrum Vitae et Mortis HumanaeLjubljanaNarodni muzej2002
    35Žmuc, IrenaZapuščina grofa Janeza Andreja AuerspergaKronika2003